Trening mentalny w piłce nożnej. Czym jest program 5Cs?

Celem programu 5Cs jest wprowadzenie umiejętności psychospołecznych do treningu piłkarskiego. Oprócz rozwoju motoryki, techniki, taktyki powinniśmy rozwijać również Zaangażowanie, Komunikację, Koncentrację, Kontrolę, Pewność Siebie (Commitment, Communication, Concentration, Control, Confidence). Poprawa umiejętności mentalnych w treningu powinna być tak samo ważna jak inne aspekty gry. Świadome rozwijanie „C” pomaga w rozwoju społecznych kompetencji zawodników. Pamiętajmy, że każdy młody piłkarz jest przede wszystkim człowiekiem. Rozwój umiejętności społecznych sprawi, iż staną się oni lepszymi ludźmi.

Zaangażowanie (Commitment)

Określa jak zmotywowany jest zawodnik. Wysoki poziom zaangażowania wpływa pozytywnie na rozwój przygotowania techniczno-taktycznego, fizycznego.

• Podstawą zaangażowania jest wysiłek, wytrwałość oraz tworzenie wyzwań dla samego siebie.
• Zawodnik zaangażowany jest punktualny, występuje w meczu nawet w przypadku drobnego urazu.
• Wierzy, iż ciężka praca prowadzi do rozwoju.
• Jest gotowy do poświęceń „Poświęciłem się opuszczając Argentynę oraz moją rodzinę. Chciałem rozpocząć nowy etap w moim życiu. Zrobiłem wszystko dla piłki nożnej oraz realizacji marzeń” Lionel Messi

Komunikacja (Communication)

Określa w jakim stopniu zawodnik potrafi słuchać oraz porozumiewać się z partnerami (werbalnie, niewerbalnie). Większość trenerów koncentruje się na stronie werbalnej. Wierzą, że zawodnicy nie mówią zbyt wiele, oraz, iż mówią zbyt cicho. Powinniśmy zrozumieć, że nie wszystkie dzieci są gadułami. Skład pełen takich zawodników szybciej doprowadzi do chaosu niż porządku.

Obserwując mowę ciała zawodnika możemy przewidzieć jego uczucia. Zdaniem Dana Abrahamsa pozytywne nastawienie może przyczynić się do dobrego występu w meczu. Negatywne emocje towarzyszące zawodnikowi mogą zakomunikować nam, że za chwilę to one przejmą nad nim kontrolę.

Zawodnik o dobrym poziomie komunikacji:

• Zachęca, motywuje innych.
• Uważnie słucha partnerów oraz trenera.
• Ma pozytywną mowę ciała.
• Akceptuje innych.

Koncentracja (Concentration)

Jest to umiejętność zawodnika do zajmowania się właściwymi rzeczami we właściwym czasie i we właściwym miejscu, jednocześnie nie rozpraszając się. Nauka utrzymania odpowiedniej koncentracji oraz radzenia sobie z chaosem jest bardzo ważna. Należy pamiętać, iż koncentracja 8 letniego zawodnika wygląda inaczej niż 18 latka. Dziecko będzie bardziej skore do rozpraszania się.

Zawodnik skoncentrowany:

• Nie jest łatwo go rozproszyć, nie dopuszcza do siebie samozadowolenia.
• Jest świadomy ruchu partnerów i celowo wykorzystuje wolną przestrzeń.
• Po błędach jest w stanie szybko „wyczyścić głowę”.
• Kontroluje tylko to, co może kontrolować.

Kontrola (Control)

Opisuje w jaki sposób zawodnik potrafi kontrolować i zarządzać swoimi emocjami. Zawodnik z dobrą kontrolą:

• Zachowuje spokój pod presją i pomaga zachować koncentrację partnerom z drużyny.
• Nie pozwala, aby błędy przejęły kontrolę nad jego umysłem. Wykorzystuje energię do realizacji następnego zadania.
• Nie rozpamiętuje rozczarowujących wyników.

Pewność siebie (Confidence)

Opisuje wiarę piłkarza we własne umiejętności. Dzięki wysokiej pewności siebie zawodnik jest w stanie wejść na wyższy poziom. Zawodnik będący pewny siebie jest w stanie podjąć ryzyko. Do trudnych sytuacji podchodzi w sposób pozytywny. Wysoki poziom wiary we własne umiejętności może przyczynić się do rozwoju każdego z wcześniej wymienionych „C”.

Zawodnik pewny siebie:

• Chce otrzymać podanie kiedy zespół jest pod presją, lub przegrywa.
• Zachowuje pozytywne nastawienie po błędach.
• Cechuje go kreatywność.

Model 5Cs w praktyce

Zaangażowanie

Zawodnicy otrzymują do wykonania zadanie domowe. Ich celem jest poprawa umiejętności oraz ustalenie nowego rekordu w żonglerce. Trener określa czas potrzebny do wykonania zadania (proponuję 1 tydzień). Przed przystąpieniem do działania zawodnicy notują o ile chcą się poprawić. Dodatkowo, po każdym domowym treningu zapisują ilość poświęconego czasu. Po wykonanym zadaniu trener otrzymuje informacje zwrotne:

• Ile czasu poświęcił zawodnik na samodoskonalenie się?
• O ile chciał poprawić swój rekord?
• Czy po poprawieniu rekordu przestał ćwiczyć?

Po dokonanej analizie trener rozmawia z zawodnikami. Zadaniem prowadzącego jest naprowadzić dzieci, aby zrozumiały wartość pracy, którą trzeba włożyć celem osiągnięcia sukcesu. Trener uzyskuje również odpowiedź dotyczącą zaangażowania jego zawodników.

Komunikacja

Gra na rozwój komunikacji werbalnej.

Opis: przygotowanie dwóch boisk, rozpoczęcie gry w strukturze 3v3 na każdym z nich. Celem drużyn jest odniesienie zwycięstwa na dwóch boiskach. W dowolnym momencie zawodnik może przebiec na drugie pole. Dla ułatwienia trener wyznacza po dwie osoby z każdej z drużyn, które zostają na jednym boisku i zajmują się kontrolowaniem wyniku.

Gra na rozwój komunikacji niewerbalnej.

Opis: podczas gry zawodnicy nie odzywają się. Nie przestrzeganie zasad powoduje stratę piłki.

Koncentracja

Opis: na boisku zostają położone przybory (stożki, pachołki, płotki). Jeżeli w trakcie rozgrywania akcji piłka, lub zawodnik dotknie przyboru to następuje strata futbolówki.

Kontrola

Opis: mecz rozpoczyna się z przewagą kilku bramek na korzyść jednej z drużyn. Czy drużyna utrzyma wynik? Czy zespół przeciwny podejmie rywalizację? Dodatkowo podczas gry trener w sposób celowy popełnia błędy sędziowskie.

Pewność siebie

Opis: drużyny ubrane są w sposób jednakowy. Celem jest zwiększenie prawdopodobieństwa wykonania dryblingu i podjęcie gry 1v1. Pozytywny coaching w trakcie gry, zwrócenie uwagi na ilość wygranych pojedynków.

Źródła:

1.  “Coaching youth football” R. Power
2.   https://the5cs.co.uk/