Trener Ben Bartlett z Fulham FC oraz trener edukator angielskiej FA proponuje następujące kroki mające ułatwić planowanie sesji treningowych.
W wolnej chwili sprawdź nasze konspekty treningowe dla zawodników od U5 do U12.
Krok pierwszy: Opieraj swoją pracę na badaniach
Według profesora Marka Williamsa tworzenie sesji treningowych można oprzeć na trzech elementach:
- swobodne gry (43%),
- indywidualne ćwiczenia (31%),
- zespołowe ćwiczenia (26%).
Swobodne gry (43%) – polegają głównie na dobrej zabawie, dzięki nim zawodnicy sami się uczą. Obejmują: małe gry, gry dla zrozumienia.Indywidualne ćwiczenia (31%) – ćwiczenia, w których główny nacisk na umiejętności indywidualne, są to również ćwiczenia mające zapobiegać urazom. Mogą być również wykonywane w domu.Ćwiczenia zespołowe (26%) – skupiają się wokół celów zespołowych i przygotowania do meczu.
Krok drugi: Miej własną filozofię treningu
Jakie są twoje główne zasady projektowania sesji treningowych? Ben Bartlett swoją filozofię treingu opiera na rozwijaniu rozumienia gry i umiejętnościach piłkarskich. Wyróżnia również 4 zasady, które pomagają mu tworzeniu sesji treningowych:
- Kierunek – środek treningowy powinien umożliwiać graczom atakowanie w określonym kierunku. Dlatego ważne, aby zawodnik miał cel w kierunku którego będzie atakował. Może to być: zawodnik do którego ma podać piłkę, bramka lub strefa końcowa. Dzięki temu zostaną zachowane zasady dotyczące bronienia i ataku.
- Określenie miejsca na boisku – trening powinien być przeprowadzony na obszarze boiska, który występowałby w dniu meczu. Na przykład: jeśli trening dotyczy obrony pola karnego to należałoby przeprowadzić sesję w tym obszarze boiska.
- Decyzje – zawodnicy powinni mieć poznawcze wyzwanie podczas zajęć wiażące się z podjęciem decyzji, rozwiązaniem problemu, skanowaniem przestrzeni. Poprzez włączenie tych rzeczy w jednostkę treningową nasie zawodnicy łączą działania techniczne z podjęciem decyzji i wysiłkiem poznawczym.
- Zróżnicowanie – podczas jednostki treningowej zawodnicy powinni przećwiczyć temat zajęć w różnych okolicznościach.
Krok trzeci: Wybierz to, nad czym chcesz się skupić
Nad jakim aspektem chcesz pracować? Ważne, aby dostosować strukturę nad którą pracujemy do warunków meczowych. Tematy sesji treningowych wynikają z różnych okoliczności. Na przykład mogą być narzucone przez akademię lub wynikać z analizy i zaobserwowanego problemu zespołu lub poszczególnych zawodników.
Krok czwarty: Wybierz rodzaj i rozmiar boiska
Rozmiar boiska ma wpływ na to, co chcemy ćwiczyć.
- Duże boisko jest dobre do przetestowania zdolności defensywnych zawodników, otwiera również przestrzenie umożliwiające grę za plecy i pomiędzy obrońcami.
- Małe boisko pozwala na rozwój decyzyjności, rozwija szybkość myślenia, zawodnicy często odczuwają na nim presję, a także większe znaczenie ma na nim każde złe przyjęcie piłki.
- Wąskie boisko sprawia, że zawodnicy częściej zagrywają podania skierowane do przodu. Takie boisko pomaga w ćwiczeniu np. podań linię dalej.
- Szerokie boisko pozwala ćwiczyć zmianę centrum gry, szerokie ustawienie w ataku, grę w defensywie i w ataku w bocznych strefach oraz dośrodkowania i wykończenia
Ben Bartlett stosuje 4 rodzaje boiska, z którymi zawodnicy są zaznajomieni. Dzięki temu oszczędza czas na tłumaczenie jakie zasady obowiązują na danym boisku.
Poziome trzy części – to boisko pomaga: rozwijać poruszanie się między liniami i podanie linię dalej, a także ropzoznać dobry moment do dołączenia do ataku. W defensywie wyznaczone strefy mogą służyć jako punkt odniesienia w ćwiczeniu wysokiego/średniego i niskiego pressingu.
Pionowe trzy części – to boisko pomaga rozwijać grę w bocznych strefach boiska (granie na obieg, zachowanie w defensywie i ofensywie, dośrodkowania)
Boisko podzielone na pół – podobnie jak wymiarowe boisko pomaga ćwiczyć działania w ofensywie i defensywie na połowie własnej i przeciwnika. Na własnej połowie (otwieranie gry), na polowie przeciwnika (wykończenie). Z kolei w defensywie na własnej połowie (ochrona pola karnego i bramki), na połowie przeciwnika (wysoki pressing)
Okrągłe pole – to boisko oferuje większą perspektywę grania niż inne (360°). Daję również możliwość ograniczenia przestrzeni dzięki środkowej linii.
Krok piąty: dostosuj zasady i wymagania
Ben Bartlett dzieli zasady wprowadzane przez trenera na następujące typy
Ograniczenia – dotyczy ograniczenia np. kontaktów z piłką, ilości decyzji czy ruchów zawodnika. Ta metoda pozwala zwiększyć ilości powtórzeń danego ćwiczenia dotyczącego konkretnego tematu. Np. ćwiczenie podań progresywnych i zakazanie gry podaniami do tyłu. Jednak metody polegające na ograniczeniu często negatywnie wpływają na rozwijanie procesu deyzyjnego zawodników.
Szukanie powiązań – pobudzanie zawodników do szukania relacji między danym zadaniem, a sytuacją boiskową np. rozpoznanie, kiedy można zagrać podanie do przodu. Ta metoda pomaga rozwijać świadomość i rozumienie gry zawodników. Jeśli do tej metody wykorzystane będą odpowiednie pytania to pomoże w znalezieniu odpowiednich powiązań i pomoże zrozumieć grę. Przykłady takich pytań:
- Powiedźcie mi, kiedy możemy zagrać piłkę do przodu?
- Co pomaga w zagraniu podania do przodu?
- Dlaczego w tej sytuacji uznałeś, że trudno jest podać do przodu?
- Co mógłbyś zrobić, żeby rozwiązać ten problem?
- Minusem tej metody jest mniejsza ilość powtórzeń, a co za tym idzie niższa intensywność ćwiczenia. Jednak ta metoda niesie ze sobą wiele korzyści , a przy dobrym zarządzaniu czasem można zniwelować tę wadę.
Nagradzanie – można również stosować nagradzanie w celu lepszego realizowania tematu sesji. Na przykład, żeby zachęcić zawodników do odebrania piłki poprzez wysoki pressing liczymy gole zdobyte po takim odbiorze za 3 punkty. Można również stosować tę metodę odwzorowując wyzwania z meczu, np. wygrywacie 2:0, brońcie się w niskim bloku defensywnym, aby wygrać mecz.
